|
dzielnica |
osiedle |
|
Biała,
Chłodna, Chmielna (nr 98-134),
Ciepła,
Dobrzańskiego,
Elektoralna (nr 24-28),
Grzybowska,
Al.Jana Pawła II, Al.Jerozolimskie,
Kotlarska,
Krochmalna,
Łucka,
Miedziana,
Ogrodowa,
Pańska, Pereca, Platynowa, Prosta, Sienna,
Al."Solidarności", Srebrna, Śliska, Towarowa,
Twarda,
Waliców,
Wronia, Złota, Żelazna. |
|
 |
historia ulicy |
|
|
|
Gościnny Dwór - u
wylotu Krochmalnej
Ulica składa się z
trzech odcinków: pierwszy od Marchlewskiego
(obecnie Jana Pawła II) do Żelaznej, drugi od
Wroniej na zachód, trzeci od Towarowej do
Karolkowej. Dawna droga narolna przekształcona w
drugiej połowie XVII w. w ulicę przechodzącą
przez jurydyki Grzybów i Wielopole. W połowie
XVIII w. zabudowana została kilkunastu domami
drewnianymi od Rynkowej do Walicowa. W XVIII w.
zwano ją Lawendowską lub Lawendową, zapewne od
licznych ogrodów. W 1770 otrzymała urzędowo
nazwę Krochmalna od usytuowanej na początku
ulicy pod nr 1016 (ob. nr 1/3) fabryki
krochmalu. W tymże roku została przecięta wałem
przy ob. Towarowej; za wałem biegła poza
Karolkową jako aleja obsadzona drzewami. W końcu
XVIII w. zabudowana była luźno 4 browarami i ok.
40 domami, przeważnie drewnianymi, za którymi
rozciągały się ogrody i sady; w końcu tego wieku
wybrukowano ją na długości jednego kilometra.
W początkach XIX w. między Żelazną i okopami
(Towarową) stało 5 browarów, a przy rogu Ciepłej
magazyn. W pobliżu Ciepłej i przy skrzyżowaniu z
Wronią powstały dwa niewielkie placyki. W l.
1821-1830 przy K. wybudowano zakłady fabryczne,
m. in. wielki browar, i fabrykę krochmalu i
farbki do bielizny (pod nr 987) Wesołowskiego,
istniejącą do 1847. W 1822 wzniesiono salę do
zabaw ludowych, zwaną Wrocławską. W l. 1860-1863
wybudowano kilka domów mieszkalnych; resztę
kamienic wzniesiono w końcu XIX w. Krochmalna
była zamieszkała przeważnie przez ludność
żydowską. W l. 1940-1942 znalazła się w obrębie
tzw. małego getta. Zabudowa ulicy, z wyjątkiem
kilku budynków między Towarową i Karolkową oraz
przy Żelaznej, została prawie całkowicie
zniszczona w 1944. Tablicą na miejscu
Żydowskiego Domu Sierot (pod nr 92) [obecnie
Jaktorowska] uczczono pamięć bohaterskiego
wychowawcy i pisarza, Janusza Korczaka. Po
wojnie wybudowano jedynie kilka domów w pobliżu
Walicowa. W 1969 Krochmalna pomiędzy Żelazną a
Marchlewskiego jest placem budowy.
(E. Szwankowski... 1969)
Dom sierot prowadzony przez Janusza Korczaka -
Krochmalna 92 (obecnie Jaktorowska)
Poniżej cytat z
artykułu Rafała Jabłońskiego (Życie Warszawy
- 10 grudnia 2009)
...Mieszkało tam wielu biednych Żydów, a
kamieniczników nie stać było na odpowiednią
kanalizację i wywóz śmieci. Był też i drugi
wizerunek – odnotowano tam bodajże tuzin domów
modlitwy, sierociniec prowadzony przez Janusza
Korczaka oraz dom, w którym mieszkał pisarz –
noblista Isaac Bashevis Singer (pod numerem 10,
w latach 1908 – 1917).
Znawczyni twórczości Singera, Agata Tuszyńska
uważa ulicę Krochmalną w Warszawie za centrum
literackiego świata pisarza: „Kiedy jadę dorożką
w Montrealu, jednocześnie jadę dorożką ulicą
Krochmalną w Warszawie. Zawsze wracam na
Krochmalną. Nawet kiedy mówię o innych ulicach,
oceniam je według tego, jak daleko są od
Krochmalnej”. (cytat ze strony:sztetl.org.pl)
...Isaac Bashevis Singer dzieciństwo spędził w
Warszawie, na ulicy Krochmalnej. Lata tam
spędzone znalazły odbicie w jego książkach.
"słynnym miejscem Krochmalnej był osławiony
placyk zwany Pełtz. Nie cieszył się on dobrą
opinią, ponieważ kręcili się tam podejrzani
osobnicy. Za czasów dzieciństwa pisarza
złodziejaszkami rządził Ślepy Icek, który trząsł
kilkoma burdelami i znany ze swojej zręczności w
posługiwaniu się nożem. Tam też można było
stracić pieniądze w różnych grach i loteriach.
Plac został opisany w Szoszy,
Szumowinach oraz w opowiadaniu pt :
Zerwane zaręczyny ze zbioru Urząd mojego
ojca.
W latach 1969 - 1972 kiedy
rozpoczęto budowę Osiedla za Żelazną Bramą
budynki tego osiedla sięgnęły do Krochmalnej.
Powstałe wysokościowce budowane techniką lanego
betonu (po związaniu każdego piętra wylewano
następne) nazwano szybko mrówkowcami od
powszechnych tam w pewnym okresie tzw. "mrówek
faraona" albo też bardzo ciasnych mieszkań. |
|
tu biegła
niegdyś Krochmalna - teren browaru
warszawskiego - w stanie "powrotu do
przyrody"
widok od strony Kotlarskiej i Wroniej |
| |
|
|
