|
|
Świętojańska 21
- kamienica Metrykantów |
|
ŚWIĘTOJAŃSKA NR 21,
hip. 16, kamienica Szeliżyńska, Metrykantów. Od
końca w. XV wzmiankowany dom, własność
przedstawicieli kupieckich i burmistrzowskich
rodzin: na przełomie w. XV/XVI Macieja Twardostoja i
jego zięcia Mikołaja Pomiana, od 1509 aż do połowy
w. XVII rodziny Szeligów, 1537 wydzierżawiona
malarzowi Janowi Jantasowi. Kamienica wzniesiona
przez Szeligów w dwóch etapach: ok. 1519 przez Jana,
jako jednotraktowa (wspólna ściana z posesją krawca
Pawła, ul. Świętojańska nr 19), a w drugiej połowie
w. XVI rozbudowana o tylny trakt, ze sklepioną izbą
na parterze, zapewne przez następcę Jana, kupca i
burmistrza Franciszka Szeligę. Następnymi
właścicielami: do pierwszej połowy w. XVII ks.
Wawrzyniec Rudawski, 1644-61 Maciej Wołczyński, a
przez następne półwiecze pisarz kwarciany szlachcic
Kowalkowski. Libertowana 1676, zapewne z okazji
przebudowy, ponownie przebudowana 1717 (obie daty na
zachowanej tablicy); 1718 zbudowana murowana oficyna
(zob. ul. Piwna nr 18). W wyniku przebudów
gruntownie przekształcona: na parterze od frontu
wprowadzono dwa sklepy przedzielone wąskim
korytarzem; 1743 i 1790 określona jako
pięciokondygnacjowa, trzyosiowa; w podwórzu murowane
galerie. 1743 w posiadaniu rodziny Rybczyńskich.
Od ok. 1754 do 1790
własność spadkobierców metrykanta Franciszka
Cichockiego. Od początku w. XIX do 1835 własność
Walentego Skorochód - Majewskiego, archiwisty,
orientalisty i badacza starożytności słowiańskich,
metrykanta koronnego, który 1815 założył tu pierwszą
w Polsce drukarnię sanskrycką. 1816 restaurowana
(dodana data na tablicy). W w. XIX i XX częste
zmiany właścicieli. Odnawiana 1909.
|
Po zniszczeniu 1944
zachowane mury i częściowo sklepienia piwnic oraz
częściowo mury i sklepienia parteru (z portalem). Po
rozebraniu pozostałości (z wyjątkiem ścian piwnic od
strony nr 19 i 23) odbudowana 1949-54 wg proj. Stefana
Krasińskiego, w nawiązaniu do stanu sprzed 1944; nie
odbudowano piątej kondygnacji. Zrekonstruowano fasadę
noszącą ślady przebudowy na początku w. XIX, zmieniając
tylko boczne otwory parteru, wprowadzono latarnię
oświetlającą klatkę schodową, wewnątrz dawny układ
zachowano tylko na parterze. - Czterokondygnacjowa,
trzytraktowa. Dach z nowo projektowaną latarnią. |
|
Dzięki Króla i
Rzeczypospolitej
dobrodziejstwu
zostałam zwolniona
od
obowiązku udzielania gościny
i tym samym od ciężarów
obywatelskich i wojskowych
na mocy Konstytucji Królestwa w roku 1676;
zostałam odnowiona
w Roku Pańskim 1717 1816
*) |
*)
tłumaczenie za opracowaniem H. Cieszkowskiej i K.
Kreyser "GAUDIUM in LITTERIS" |
|
|