|
Krzywe Koło 6; hip. 184, kamienica Bractwa Niemieckiego,
Benońska.
Zawiera relikty zapewne najstarszego murowanego budynku
na Starym Mieście, o specjalnym przeznaczeniu (może
pierwsza siedziba wójtów warszawskich). Pierwotnie
zapewne szeroka działka (wymiar późniejszej całej
parceli), w prawej części której zbudowany może już w w.
XIV dom murowany (w zachowanych piwnicach cegła
analogiczna jak w murze obronnym z pierwszego etapu
budowy, datowanego na pierwszą połowę XIV wieku; typ
planu inny niż w kamienicach staromiejskich, o starszej
proweniencji). W XIV-XVI w. dwukrotnie przebudowany.
Później obie części parceli stały się działkami
mieszczańskimi, mającymi do połowy XVIII wieku odrębnych
właścicieli. - Dom prawy, gotycki. Pierwszym znanym
właścicielem krawiec Biały Ksiądz (Byały Xyąncz),
wzmiankowany 1499-1523, potem Jan i Andrzej Nogay, w
drugiej połowie XVI w. Wojciech Ziętara, a w pierwszej
połowie XVII w. m.in. Rosochowie: stolarz Jakub, a po
nim Balcer, przez którego zapewne przebudowany. Od 1655
wzmiankowany jako kamienica, która później własnością
Lisiowskiego, Staniewicza. 1743 odźwiernego królewskiego
Mlobiusa; wówczas dwuosiowa, piętrowa. - Dom lewy.
Drewniany wzmiankowany od 1516, własność krawca
Stanisława Opązy, w drugiej połowie XVI w rodziny Ząbków
(Ząmbek, Zambek). 1583 spalony, odbudowany. Po połowie
w. XVII należał do posesora Naymana, 1652 przeszedł w
posiadanie Bractwa Niemieckiego św. Benona, które pod
koniec w. XVII zbudowało kamienicę, w 1743 wzmiankowaną
jako trzyosiowa, parterowa. Własnością bractwa stała się
również przed 1754 kamienica prawa (Mlobiusa), w którego
posiadaniu obie do pocz. w. XIX. |
Po 1772 połączone i
przebudowane; kamienica prawa otrzymała tylny trakt i
nowy zmieniony układ przyziemia (plany piwnic i parteru
niezgodne, niektóre ściany postawione na sklepieniach),
obie podwyższone do pięciu kondygnacji, ze wspólną,
pięcioosiową fasadą o skromnym wystroju. W XIX-XX wieku
w rękach prywatnych m.in.: 1819-24 Janiszów, 1853-89
Gralów, 1907-30 Łopackich. Stopniowo zabudowana tylna
część działki; już w w. XVII na zapleczu obu kamienic
stajnie, w drugiej połowie. XIX w. murowana oficyna
przystawiona do muru obronnego, połączona później
skrzydłem bocznym z domem frontowym.
W 1944 r. kamienica zburzona do parteru. Odbudowana
1955-56 wg proj. Stefana Krasińskiego, bez oficyn, ze
zróżnicowaniem nowo projektowanych fasad, podkreślającym
odrębność dawnych dwu kamienic, całość obniżona do
czterech kondygnacji; część prawa ozdobiona sgraffitem.
|