Reklama, informacja.
Warszawska strona, o warszawskich  ulicach, zabytkach, firmach, sklepach, restauracjach, galeriach i warszawskich ciekawostkach.

abc.warszawa@gmail.com      abc@warszawska.info


501 153 348

Autorska Bibliografia Ciekawostki

Firma

Reklama - Cennik

Spis ulic

Baczyńskiego, Bagno, Pl.Bankowy, Bednarska, Bielańska, Boduena, Bracka, Canaletta, Chmielna, Corraziego, Czackiego, Daniłowiczowska, Pl.Defilad, Dowcip, Dynasy, Elektoralna, Fredry, Gałczyńskiego, Gamerskiego, Graniczna, Grzybowska, Pl.Grzybowski, Hipoteczna, skwer Hoovera, Jana Pawła II (strona wschodnia), Jasna, Al.Jerozolimskie (strona północna), Karasia, Karowa, Kopernika, Kozia, Krakowskie Przedmieście, Kredytowa, Królewska, Krywulta, Kubusia Puchatka, Małachowskiego, Mariańska (po obu stronach Świętokrzyskiej, Marszałkowska, Pl.Mirowski, Mazowiecka, Moliera, Moniuszki, Niecała, Niżyńskiego, Nowy Przejazd, Nowy Świat, Oboźna, Okólnik, Ordynacka, Orla, Ossolińskich, Pańska, Piłsudskiego, Plater, Pl.Powstańców Warszawy, Próżna, Przechodnia, Przeskok, Przybosia, Ptasia, Rysia, Senatorska, Sewerynów, Sienkiewicza, Sienna, Smolna, Al.Solidarności, Sosnowa, Szkolna, Szpitalna, Śliska (nr 3-9), Świętokrzyska, Tamka (od Kopernika do Pałacu Ostrogskich nr 40, 43-49), Pl.Teatralny, Tłomackie, Traugutta, Trębacka, Tuwima, Twarda, Warecka, skwer Wiecheckiego, Widok, Wierzbowa, Zgoda, Zielna, Zimna, Złota, Pl.Żelaznej Bramy.

historia ulicy

 

Marszałkowska zawdzięcza swoją nazwę hrabiemu Franciszkowi Bilińskiemu: MARSZAŁKOWSKA, wprost ogrodu Saskiego, pomiędzy Królewską, a rogatkami Mokotowskiemi zajmuje Nra 1370 do 1404. Cyrkuł 8. Miejsce to należało do jurydyki Bielina, założonej w r.1757 przez hr. Franciszka Bielińskiego marszałka W.K., że zaś ulica ta zaczynała sie od pałacu dziedzica (dziś Nr 1066), ztąd nazwisko od jego godności urzędu otrzymała. (Pochodzenie nazwisk, położenie i rozległość ulic miasta stołecznego Warszawy - czyli spis abecadłowy...) (1856-1859)

Eugeniusz Szwankowski. Ulice i place Warszawy. PWN. Warszawa 1970

Ulica idąca od pl. Unii Lubelskiej do pl. Dzierżyńskiego [obecnie plac Bankowy]. Na początku XVIII w. droga biegnąca od Królewskiej do wsi Rakowiec, od ok. 1740 wąska ulica, dzieląca prawe skrzydło pałacu biskupa Antoniego Dembowskiego (arch. K. Bay) i karczmę „Otwock". Od 1757 — główna ulica jurydyki Bielino, sięgająca do ul. Siennej (ob. Sienkiewicza); w 1761 została wybrukowana na odcinku od Królewskiej do Siennej. Zabudowana była parterowymi domami (arch. Jakub Fontana). Pierwotnie nazywano ją ul. Otwocką, od karczmy „Otwock", a następnie Bielińską, od nazwiska założyciela marszałka Franciszka Bielińskiego. Przed 1766 na polecenie Bielińskiego została przedłużona do Wilczej, a następnie do Ronda Mokotowskiego (ob. pl. Unii Lubelskiej). W 1770 nazwana urzędowo M. cd urzędu marszałka swego założyciela. Odcinek od Pięknej do Ronda wszedł w obręb założenia Ujazdowskiego.
W tym okresie za Próżną wybudowano (przed 1762) piętrowy pałacyk Józefa Pruszaka, przy rogu obecnej ul. Sienkiewicza - 2-piętrową kamienicę czynszową pobliskiego szpitala Dzieciątka Jezus; a przy rogu Zgoda (w 1779) - fabrykę fajansu Karola Wolffa i Bernardiego. Pośród 32 dworków M. wyróżniał się dworek „Pod filarkami" Antoniego Małachowskiego (ob. nr 125).

dworek „Pod filarkami"

Poza dworkami od Królewskiej do Widok ciągnęły się ogrody. Przy rogu Hożej stał pałacyk bankiera Klemensa Berneaux połączony z zabudowaniami manufaktury (arch. S. B. Zug). W 1792 liczba mieszkańców M. osiągnęła 1130 osób, w tym najwięcej rzemieślników. Od 1808 przy M. osiedliło się ok. 2000 handlowej i rzemieślniczej ludności żydowskiej wysiedlonej z Senatorskiej; w l. 1821-1825 ludność ta została w większości przeniesiona z M. na Nalewki. Od 1818 M. na odcinku cd Widok do Ronda została pokryta brukiem szosowym.
W czasach Królestwa Kongresowego przy M. wybudowano kilkanaście domów murowanych i niewielkich kamienic. Następna faza zabudowy przypada po 1845, to znaczy od wybudowania przy rogu M. i Al. Jerozolimskich dworca kolei Warszawsko-Wiedeńskiej (arch. H. Marconi). Naprzeciw dworca na drugim rogu Alei i M. arch. Henryk Marconi wybudował dla siebie willę na kształt włoskiego pałacu renesansowego. W okresie 1858-1868 przy M. od Ogrodu Saskiego do Al. Jerozolimskich wybudowano ok. 20 2- i 3-piętrowych kamienic w stylu naśladującym renesans. W 1860 przy rogu Hożej wzniesiono duży zespół fabryki tytoniowej Leopolda Kronenberga. W 1865 przez M. cd Al. Jerozolimskich do Królewskiej przeprowadzono kolejkę konną, łączącą dworce kolejowe. W 1873 ukończono na M. układanie nowego bruku.
W l. 1870-1882 przy M. wybudowano 23 kamienice, z których najbardziej okazałe projektowali arch. arch. Józef Huss (nr 110) i Witold Lanci (nr nr 98 i 138), wszystkie o fasadach neorenesansowych. Kamienice Lanciego stały się wzorem dla wielu domów przy M. i jej przecznicach. Po 1896 wybudowano przy M. kilka kamienic o fasadach neogotyckich, obłożonych licówką (m. in. nr 72). W1. 1898-1901 wybudowano pod nr 124, przy narożu ul. Sienkiewicza, gmach Towarzystwa Ubezpieczeń „Rosja" (arch. W. Marconi); gmach zdobiła ogromna rzeźba, postać kobieca symbolizująca elektryczność (proj. rzeźbiarz L. Wasilkowski). Wypalone mury gmachu wyzyskano po II woj
nie przy budowie siedziby PKO (arch. B. Lachert). Ok. 1900 wzniesiono 15 domów o fasadach secesyjnych, 4- i 5-piętrowych. W l. 1909-1913 między placami Zbawiciela i Unii wykończono 7 kamienic 7-piętrowych. Ogólna liczba domów osiągnęła prawie 150.

Od 1865 M. stała się ulicą wielkomiejską, handlową; przed I wojną światową było tu ok. 300 sklepów. Wiele firm, kilka banków przeniosło się tu z Nalewek. M. stała się główną ulicą warszawskiego city. Było też przy niej kilkanaście szkół. W 20-leciu międzywojennym M. była jedną z najruchliwszych ulic śródmieścia. Wybudowano wtedy zaledwie parę domów, m. in. w 1. 1927-1929 przebudowano budynek fabryczny pod nr 3/5 na Dom Prasy Polskiej (arch. arch. M. Goldberg, H. Rutkowski); wzniesiono również dom pod nr 8, z salą teatralną w podziemiu; oba zachowane do dziś. Na M. czynnych było 8 kin. We wrześniu 1939 na rogu Świętokrzyskiej w gmachu PKO było miejsce postoju sztabu armii „Warszawa", broniącej stolicy; ulica została częściowo zniszczona. W latach okupacji na terenie domów pod nr nr 33, 111, 140 hitlerowcy dokonywali masowych egzekucji. W czasie powstania 1944 M. została prawie całkowicie zniszczona. Ocalały nieliczne domy między Wilczą i pl. Zbawiciela.

Na wiosnę 1945 uruchomiono przy M. pierwsze w Warszawie lewobrzeżnej kino - „Polonię" oraz Teatr Mały przy rogu Hożej. W 1946 wyburzono wiele ruin i wyremontowano jedynie partery na sklepy i kawiarnie. W 1948 przez Ogród Saski w kierunku Żoliborza przebito Nowomarszałkowską (ob. ul. Nowotki - [obecnie ul. Andersa]). W  l. 1949-1952 M. została prawie dwukrotnie poszerzona. W 1952 zakończono budowę Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej wraz z pl. Konstytucji i ul. Waryńskiego. Przy MDM znalazły siedzibę liczne, okazałe sklepy, biura podróży, restauracje i kawiarnie.

W l. 1952-1955 między Al. Jerozolimskimi i Świętokrzyską po zachodniej stronie M. utworzono rozległy pl. Defilad z obszernymi skwerami, otaczającymi Pałac Kultury i Nauki. W l. 1957/1958 między Żurawią i Al. Jerozolimskimi oraz między Świętokrzyską i Królewską wybudowano pawilony handlowe i usługowe. W l. 1958-1960 wzniesiono wielokondygnacyjne domy przy Hożej, Wilczej oraz między Świętokrzyską i Królewską po stronie parzystej M. W 1959 ogłoszono konkurs na zabudowę M. między ulicami Świętokrzyską i Alejami, tzw. Ściany Wschodniej, stanowiącej zamknięcie pl. Defilad od wschodu. Budynki tworzące Ścianę Wschodnią stanęły w l. 1961-1969. Trzy 24-kondygnacyj-ne wieżowce mieszkalne, biurowce, domy towarowe o ścianach osłonowych ze stali, szkła i aluminium, kawiarnie i restauracje, Klub Międzynarodowej Prasy i Książki tworzą najnowocześniejszy fragment śródmieścia (główny projektant arch. Z. Karpiński).
Na wschodnim narożniku Al. Jerozolimskich stanęła hala operacyjna PKO, tzw. Rotunda, a na przeciwległym - pawilon Związku Spółdzielni Przemysłu Ludowego i Artystycznego „CPLiA" (arch. arch. Z. Stępiński, A. Milewski) i hotel „Metropol" (arch. arch. G. Chruścielewski i Z. Stępiński). Jednocześnie prowadzone są prace nad usprawnieniem ruchu wzdłuż M.: w 1968 przebudowano jej odcinek od pl. Konstytucji do pl. Zbawiciela, przesuwając sieć przewodów podziemnych i tory tramwajowe na stronę zachodnią i tworząc jednokierunkową szeroką jezdnię. W 1969 rozpoczęto prace przy budowie podziemnych przejść na skrzyżowaniu M. z Al. Jerozolimskimi.


widok od strony Placu Unii


widok w kierunku północnym w głębi wieża dworca kolei warszawsko-wiedeńskiej


narożnik Chmielnej


widok w kierunku południowym


lata 60 - te XX wieku - pierwsza wersja Rotundy

 

www.123noclegi.info

www.gdzie-nocleg.pl

www.stare-miasto.com

www.wiejskie-wakacje.pl

www.123noclegi.pl

  Copyright © 2009-2019 M. Lewandowski firma LEWMARK